Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar.

Diabetes Mellitus (Şeker hastalığı) Tedavisinde Kullanılan İlaçlar Nelerdir?

Diyet ve egzersizle kan şekeri kontrolü sağlanamayan Tip 2 diyabetik hastalarda bunu sağlamak için ağızdan şeker düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar etkilerini farklı mekanizmalarla gösterirler.

Sulfonilüreler: Pankreastan insülin salgısını arttırır.

Örnek: Gliclazide (diamicron), Glipizide (Glucotrol XL, Glutril), Glimepiride (Amaryl)…Genellikle yemekten 30 dk önce önerilir. Sabah ve akşam'a dozlar bölünebilir. En önemli yan etkisi hipoglisemidir(şeker düşüklüğü). Bu ilaçların karaciğer, böbrek ya da kalp yetmezliği olan hastlarda kullanılması sakıncalıdır.

Biguanidler: Gerçek bir hipoglisemik ajan değildir, şeker hastalığı olmayan bireylerde kan şekerini düşürmez. Bir antihiperglisemik ajandır. Pankreastan insülin salgısını uyarmaz. Karaciğerden kana glukoz (basit şeker) verilmesini azaltır, vücudumuzda ki dokuların insüline hassasiyetini arttırır.

Örnek: Metformin (Glucophage Retard). Böbrek yetmezliği, karaciğer hastalığı, ağır kalp yetmezliği, dolaşım bozukluğu ve bronşiti (Kronik obstruktif akciğer hastalığı) olanlarda kullanılamaz. En sık görülen yan etkisi ishal (ilacın kullanımın devam edildiğinde kendiliğinden düzelir) ve en önemli yan etkiside kullanımı sakıncalı kişilerde kullanıldığında nadiren laktik asidoz komasına yol açabilir.

Kısa etkili insulin salgılatan ilaçlar: Bunlarda sulfonilüreler gibi pankreastan insulin salgısını arttırarak etki ederler. Ancak etki başlangıcı sulfonilürelere gore daha çabuk ve etki süreleri daha kısadır. Yemekle birlikte alınırlar ve tokluk kan şekerini control ederler. Ülkemizde nateglinide ve repaglinide (Starlix ve Novonorm) bulunmaktadır.

Tiazolidinedionelar: Bu ilaçlar vücudumuzun insüline olan hassasiyetini arttırarak etki ederler. Daha çok karaciğer dışındaki dokuların insüline hassasiyetini arttırırlar. Bu grubun ilk üyesi olan troglitazone ile ciddi karaciğer yetmezliği ortaya çıktığı için kullanımdan kaldırıldı. Halen kullanımda olan roziglitazone ve pioglitazone( Avandia, Actos, Glifix) bu açıdan güvenli olarak kullanılmaktadır. Ancak yine de kullanım sırasında karaciğer fonksiyonları izlenmektedir. Kilo alımı ve ödem bu ilaçların kullanımında görülebilecek yan etkilerdir.

Alfa Glukozidaz İnhibitörü: İnce barsakta yemeklerle alınan şekerlerin barsaklarda parçalanıp, emilmesini ve kana geçmesini engeller. Yemeklerin ilk lokması ile birlikte alınmalıdır.

Örnek: Acarbose (Glucobay). Bu ilacın en önemli yan etkisi gaz ve şişkinliktir, ilacın kullanımı ile genellikle 2-6 haftada düzelir. Düzelme olmazsa veya yakınmalar çok şiddetli ise ilacın değiştirilmesi gerekebilir.

• Kan şekeri kontrolü diyet, egzersiz ve ağızdan alınan şeker düşürücü ilaçlarla sağlanamayan tip 2 diyabetik hastalarda;
• İlaçların kullanılmasının diğer sağlık problemleri nedeniyle sakıncalı olduğu diyet ve egzersizle kan şekeri kontrolü sağlanamayan Tip 2 diyabetik hastalarda;
• Tip 1 diyabetik hastalarda diyabet teşhisinden itibaren kan şekeri kontrolünün sağlanması için insülin kullanılması gereklidir.